AB TACIS-TRACECA

AB Tacis-TRACECA, Karadeniz bölgesinde, Kafkasya'ya ve Orta Asya'ya uluslararası ulaştırmayı geliştirme amacıyla siyasi ve ekonomik gelişmeyi desteklemeyi amaçlayan hükümetlerarası bir programdır. Programın amaçları 1993 yılında Avrupa Komisyonu, Ermenistan, Azerbaycan, Gürcistan, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Özbekistan hükümetlerinin katılımı ile Brüksel'e düzenlenen (Brüksel Deklarasyonu,1993) Konferansta, bu ülkelerin ticareti ve ulaştırmayı güçlendirmek için uluslararası ekonomiyle bütünleşmeleri için formüle edilmiştir.

1996 ve 1998 yılları arasında Ukrayna ve Moldova da programa dahil olmuşlardır. 2000 yılında Bulgaristan, Romanya ve Türkiye Avrupa Komisyonuna, TRACECA programında dahil olmak istekleri ile resmi olarak başvurmuşlardır. Bugün, bu ülkeler de TRACECA programına üyedirler.

Bugün TRACECA programı 13 ülkeyi kapsamaktadır; her biri benzersiz tarih, kültür, dil, siyasi ve ekonomik sistemlere sahip olan 5 Avrupa ülkesi, 3 Kafkasya ülkesi ve 5 Orta Asya ülkeleridir. Program TRACECA'nın örgütsel gelişimi ve kurumsallaşmasının desteği ile ticareti kolaylaştırma ve TRACECA ülkeleri ekonomilerini dünya pazarıyla bütünleştirmede güçlendirilebilir bir araç olarak gelişmektedir.

Üye ülkeler arasındaki işbirliğini, bölgedeki ticaretin her yönüyle gelişimini ve kalkınmasını sağlamak amacıyla teşvik etmek; Uluslararası ulaştırma koridoru Avrupa-Kafkasya-Asya, TRACECA'nın Trans-Avrupa Şebekeleri (TENs)'ne dönüştürülmesi için en uygun entegrasyonu sağlamak;

Bölge ticaretinde ve ulaştırma sistemlerindeki sorunları ve eksiklikleri belirlemek;

TRACECA projelerini IFIs, gelişim ortakları ve özel yatırımcıların fonları için çekici hale getirecek şekilde teşvik etmek;

Teknik Yardım Programını, içerik ve zamanlama olarak AB tarafından finanse edilecek şekilde tanımlamak. 

Şimdiye kadar, Program bahsekonu olan amaçlarına başarılı uygulamaları ile ulaşmıştır. 1990ların başındaki sert mali düşüşten ve ulaştırma sistemindeki ciddi eksikliklerden sonra, trafik ve hizmet önemli ölçüde artmış ve gelişmiştir. Bugünlerde TRACECA diğer rakip koridorlara alternatif olarak varlığını sürdürmektedir. Fakat TRACECA koridorunun gelecek gelişimi AB ve TRACECA üye ülkeleri için en önemli önceliktir.

1996 yılından 2006 yılına kadar toplam 160 m Euro ödenerek 61 Teknik Yardım projesi ve 15 Yatırım Projesi TRACECA Programı tarafından desteklenmiştir. Projeler Eylem Programları çerçevesinde, Tacis yönetmeliklerine ve program dönüşümlerine uygun olarak tanımlanarak geliştirilmiştir.

TRACECA aracılığıyla sunulan Teknik yardım, TRACECA yolu boyunca limanlar, demiryolları ve karayolları projelerine fon sağlayan Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), Ermenistan ve Gürcistan'a karayolları yeni projesini finanse eden Dünya Bankası (WB), karayolları ve demiryollarının geliştirilmesini finanse eden Asya Kalkınma Bankası (ADB) ve TRACECA ülkelerinde ulaştırma sektörünün gelişimini sağlamak amacıyla fon tahsis eden İslam Kalkınma Bankası (IDB)'i de kapsayan gelişim ortaklarından büyük yatırımlar sağlanmasına yardım etmiştir.

Bununla birlikte, AB özel yatırımcıları Kafkas ve Orta Asya ulaştırma şirketleri ile ortak girişimlerde bulunmuşlardır. TRACECA projeleri üye ülkelerin girişimlerine ve kendi yatırım programlarına destekte bulunmuştur. AB diğer Avrupa Komisyonu projeleri ile birlikte Güney Hava Rotası Projesi ve Doğal gaz Boru hattı projesi (INOGATE) gibi bölgede işbirliği ve ekonomik sürdürülebirliği geliştirmek amacıyla programı desteklemektedir.

Üye ülkeler çok modlu TRACECA rotasına, Avrupa pazarına açılmada ilave bir bağlantı olarak ve de küresel ticarete entegre olma açısından stratejik bir önem vermektedir. Ayrıca TRACECA Programı anlaşmalarda transit ücretlerini rekabetçi seviyede tutarak, hükümetler ve ulaştırma sektörü arasında yakın bir işbirliği ve bağlantılar yaratmış ve de sınır geçişleri prosedürlerini kolaylaştırmıştır. TRACECA koridorundaki, batı-doğu yönünde en kısa, potansiyel en hızlı ve en ucuz kara ulaştırması bağlantısı olmasından dolayı, yük taşımacılığındaki artış nakliyecilerin bu rotaya ilgisini göstermektedir.

Ulaştırma kalkınma ve entegrasyonu aracı olarak TRACECA'nın bugün hareket noktaları daha güçlüdür:

Bütün Avrupa ülkeleri bölgeler arasındaki ticareti yükseltmek için TRACECA üye ülkeleri ile yaşayan bir bağlantıya ilgi duymaktadırlar.

Birçok TRACECA ülkesi kara ile çevrili olup, bunlar ulaştırma ve ticareti kolaylaştırmaya dayalı anlaşmalar ve ortak politikalar sayesinde dünya pazarına TRACECA bölgesinden ve sularından yararlanarak girebilmektedirler.

Ulaştırma alanındaki ortak politikaları ve ticareti kolaylaştırma ile ehemmiyeti ve güvenliği geliştirmek için TRACECA bölgesinde yeterli ölçüler alınmış ve uygulanmıştır.

AB ( ve diğer bağışçılar) bölgesel konulu projelerden haberdar olmak için IGC'nin desteğine ihtiyaç duymaktadır ve de Daimi Sekreterlik yeni bütçe çizgileri çerçevesinde destek verebilecek en iyi adrestir.

Yeni üye başvuruları, yüksek orandaki TRACECA internet sayfası ziyaretçileri, üçüncü ülkelerin PS'den sayısız istekleri, dünya çapında basında yer alan TRACECA raporları hükümetlerarası kuruluşun çekiciliğinin, yaşanılabilirliğinin ve de etkinliğinin kanıtıdır.

TRACECA'nın bölgedeki gücü ve etkisi, düzenlenen bölgesel konferanslarla ve seminerlerle, IFI programı ile yakın ilişkisiyle, TRACECA danışmanlığı ve direk yatırım projeleri ve de ticari nakliyatçıların koridoru kullanmaktaki artışı ile görülebilmektedir.